14 april 2015 

Miscommunicatie door taal op het werk wordt steeds meer erkend als een veiligheidsrisico. Sinds 1 juli 2013 staat in het Arbobesluit een taaleis bij gereglementeerde beroepen (artikel 1.5ah). Werkenden in Nederland, dus ook dakdekkers, moeten de voertaal voldoende beheersen om het werk veilig uit te voeren. Dit geldt voor zowel Nederlandse beroepsuitoefenaars als buitenlandse werknemers. De taaleis geldt ook voor tijdelijke klussen. De taalvaardigheid moet voldoende zijn om:

• voorschriften en aanwijzingen op etiketten (stoffen, arbeidsmiddelen of PBM) te begrijpen en uit te voeren;
• wettelijke regels, werkinstructies en aanwijzingen voor toepassing van en omgang met stoffen, arbeidsmiddelen of PBM te begrijpen en uit te voeren;
• in verband met de veiligheid en gezondheid van werknemers en andere per­sonen: die werknemers en personen te begrijpen en door hen te worden begrepen.
  

Een afspraak voor een gemeenschappelijke voertaal valt hier ook onder. Degene die het beroep uitoefent en de werknemers met wie hij samenwerkt, moeten deze voertaal goed beheersen.

Flexwerkers
Een grote groep werknemers voor wie taal een veiligheidsrisico kan vormen, zijn de flexwerkers. Werkgever en uitzendbureau hebben hierbij beide ver­antwoordelijkheden en rollen (Handreiking Uitzendwerk, Stich­ting Arbo Flexbranche en Stichting van de Arbeid, 2014). Ook zijn er voor deze groep speciale scholingsmogelijkheden via STOOF (Stichting Opleiding en Ontwikkeling Flexbranche).

Laaggeletterden
Voor de aanpak van laaggeletterdheid in het bedrijf is veel informa­tie beschikbaar. Zie www.taalwerkt.nl (Stichting van de Arbeid, Stichting Lezen & Schrijven) voor stappenplannen en oplossingen.

RI&E
De werkgever moet goede zorg voor arbeidsomstandigheden in praktijk bren­gen. Het startpunt hiervoor is de bedrijfs-RI&E. Enkele tips:

1. Neem in uw RI&E de vraag op in hoeverre de werknemers in het bedrijf de voertaal beheersen.
2. Neem in uw RI&E een vraag op over het taalniveau van de veiligheidsinstructies enz. en de mate waarin de werkne­mers dit taalniveau beheersen.
3. Neem in uw RI&E de vraag op in hoeverre werknemers met een slechtere beheersing van de voertaal gevaarlijke werkzaamheden moeten uitvoeren.

Voorlichting en instructie
Belangrijk is de vormgeving van voorlichting en instructie.

Laaggeletterde werk­nemers:

• Bij voorkeur geen schriftelijke communicatie (wel: beeldtaal, mimevideo, mondeling).

Anderstalige werknemers:

• vertaal instructies (let op mogelijke laaggeletterdheid in de moedertaal);
• gebruik beeldtaal;
• geef mondelinge instructies, mogelijk via een tolk;
• gebruik een woordenboek met vertalingen van vaktermen.

Toezicht op het werk
Om een veilige uitvoering van het werk te waarborgen, is het belangrijk om toezicht te blijven houden. Lees het artikel van Wim van Alphen op Arbeidsveiligheid.net:

Voor uitgebreide informatie lees: Handreiking Taal en veiligheidsrisico’s